Door Psilocybine ceremonie, Psilocybine therapie

De ziekte van Alzheimer en potentiële behandelingen

Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening waarbij hersencellen progressief afsterven, leidend tot geheugenverlies en cognitieve achteruitgang. Ondanks beschikbare medicijnen is er behoefte aan nieuwe strategieën die ziekteprocessen vertragen of omkeren. Een integrale benadering – waarin psilocybine-therapie (psychedelische ondersteuning), Lion’s Mane (Hericium erinaceus, een medicinale paddenstoel), eiwit- en aminozuurondersteuning (inclusief het stimuleren van neurotrofine-factoren zoals BDNF) en vasten (intermitterend of periodiek) gecombineerd worden – zou synergetisch effecten kunnen geven op hersengezondheid en Alzheimer. In dit bericht worden de werkingsmechanismen van elk van deze componenten besproken, samen met bestaand bewijs (primair klinisch, secundair preklinisch) voor hun effect bij neurodegeneratie. We analyseren ook de overlap en mogelijke synergie tussen deze interventies – zowel biologisch (bijv. gedeelde signaalroutes als Brain-Derived Neurotrophic Factor BDNF, ontstekingsremming, neurogenese) als praktisch (bijv. vasten ter voorbereiding op een psychedelische sessie).

Psilocybine bij Alzheimer

Mechanismen: Psilocybine (uit paddo’s of truffels) is een psychedelische stof die in het lichaam wordt omgezet in psilocine. Het werkt op serotonine-(5-HT) receptoren in de hersenen, vooral de 5-HT₂A receptor, en bevordert neuroplasticiteit – het vermogen van de hersenen om neurale verbindingen te vormen en te reorganiseren. Activatie van 5-HT₂A-receptoren door psilocine zet een keten in gang (via o.a. mTOR en CREB signaalroutes) die de expressie van genen voor neuronale groei stimuleert, waaronder de productie van BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor). BDNF is een belangrijke neurotrofine die de groei, overleving en differentiatie van neuronen bevordert. Daarnaast is er een opvallend mechanisme: psilocine blijkt direct te binden aan de BDNF-receptor TrkB (met hoge affiniteit, vergelijkbaar met LSD), waardoor het onafhankelijk van serotonine ook BDNF-signaalroutes kan activeren. Deze dubbelmechanisme (indirect via 5-HT₂A én direct via TrkB) leidt tot versterkte neurotrofische effectiviteit.

Een gevolg hiervan is dat psilocybine het ontstaan van nieuwe synaptische verbindingen en vertakkingen in de hersenen stimuleert. In preklinisch onderzoek is aangetoond dat een enkele dosis psilocybine bij muizen binnen 24 uur een ~10% toename in aantal en grootte van dendritische spines (uitsteeksels op neuronen die synaptische connecties vormen) in de frontale cortex veroorzaakt – en dit effect hield tenminste een maand aan. Dit duidt op snelle én duurzame synaptische remodellering onder invloed van psilocybine. Indeed, in vitro studies laten zien dat verschillende psychedelica (waaronder psilocine, DMT) neuriet-uitgroei en spin-vorming induceren via BDNF/TrkB-afhankelijke mechanismen. Ook neurogenese (de aanmaak van nieuwe neuronen) kan door psilocybine enigszins beïnvloed worden: bij muizen werd in de hippocampus een lichte verhoging van neurogenese gezien na lage doses psilocybine (hoge doses lieten paradoxaal een afname zien). Hoewel psilocybine niet primair als neurogenetisch middel bekendstaat, is zijn sterke effect op neurale plasticiteit (het hervormen van bestaande netwerken) duidelijk vastgesteld. Daarnaast tonen diermodellen aan dat psilocybine ontstekingsmarkers in de hersenen kan verlagen en oxidatieve stress kan reduceren, wat suggereert dat het ook ontstekingsremmend werkt op neuro-inflammatie (een factor bij Alzheimer).

Klinische en preklinische evidentie: De meeste klinische studies met psilocybine richten zich tot nu toe op stemmingsstoornissen (zoals depressie en angst bij kanker) en niet direct op cognitie of dementie. Toch zijn de bevindingen relevant: psilocybine-therapie leidt bij depressieve patiënten tot verbeterde stemming, minder angst en meer cognitieve flexibiliteit, wat indirect de kwaliteit van leven en cognitief functioneren bij ouderen kan ondersteunen. Omdat ongeveer 40% van de Alzheimerpatiënten kampt met angst of depressie, en conventionele behandelingen daarbij vaak tekortschieten, wordt psilocybine nu onderzocht als middel om de neuropsychiatrische symptomen van dementie te verlichten. Johns Hopkins University is bijvoorbeeld een klinische trial gestart met psilocybine bij mensen met milde cognitieve stoornissen of vroege Alzheimer, om te zien of het depressie en existentiële angst in deze populatie kan verminderen. Hoewel cognitieve verbetering niet het primaire eindpunt is, hopen onderzoekers dat de neuroplastische boost van psilocybine ook het ziekteproces positief kan beïnvloeden.

Direct klinisch bewijs voor cognitieve verbetering door psilocybine bij Alzheimer is nog beperkt, maar er zijn aanwijzingen in case-reports en open-label gebruik. Triptherapie.nl – een Nederlandse organisatie die psychedelische sessies aanbiedt – meldt bijvoorbeeld dat zij recent cliënten met neurodegeneratieve aandoeningen (zoals beginstadium Alzheimer of Parkinson) hebben begeleid in begeleide psilocybine-sessies. Hierin wordt expliciet gemikt op het verhogen van BDNF tijdens de sessie en het verminderen van psychologische stressoren. De rationale is dat het verhogen van BDNF-niveaus mogelijk helpt om neuronale achteruitgang te vertragen en herstelmechanismen te ondersteunen, terwijl tegelijkertijd therapeutische inzichten en stressverlaging worden bereikt (chronische stress verergert immers neurodegeneratie). Triptherapie benadrukt wel dat medische contra-indicaties zorgvuldig worden uitgesloten – zo kunnen bepaalde medicijnen (bv. antidepressiva, antipsychotica) niet gecombineerd worden met psilocybine. Ook in de wetenschap groeit de interesse: een recente review noemt psychedelica “veelbelovend als nieuwe therapeutica bij Alzheimer”, niet alleen om stemming te verbeteren maar ook vanwege hun moleculaire effecten op ontsteking en eiwitaggregatie. Samenvattend fungeert psilocybine als een krachtige aanjager van neuroplasticiteit – via BDNF/TrkB-signalisering en serotonerge cascades – wat het een interessante kandidaat maakt voor neurodegeneratieve aandoeningen waar synaptische verbindingen en neurotrofines tekortschieten.

Lion's Mane bij Alzheimer

Lion’s Mane (pruikzwam) vruchtlichaam op een boomstronk. Deze medicinale paddenstoel bevat verbindingen (erinacines, hericenonen) die de afgifte van zenuwgroeifactor (NGF) stimuleren en mogelijk ook BDNF bevorderen.

Mechanismen: Lion’s Mane, ook bekend als pruikzwam, is een eetbare medicinale paddenstoel die al eeuwen in Azië wordt gebruikt ter bevordering van de zenuwgezondheid. Uit moderne analyse blijkt dat Lion’s Mane unieke bioactieve stoffen bevat – met name hericenonen (in het vruchtlichaam) en erinacines (in het mycelium) – die in staat zijn de bloed-hersenbarrière te passeren en de aanmaak van neurotrofines in de hersenen te moduleren. In het bijzonder staat Lion’s Mane bekend om het stimuleren van nerve growth factor (NGF), een groeifactor die cruciaal is voor het onderhoud en overleven van cholinerge neuronen (de zenuwcellen die bij Alzheimer als eerste degenereren). Erinacine A uit het mycelium is bijvoorbeeld aangetoond als een zeer potente stimulator van NGF-productie. Door NGF te verhogen activeert Lion’s Mane de TrkA-receptor (de NGF-receptor) op neuronen, wat downstream ERK/CREB-signaalroutes aanzet die neuronale groei en overleving bevorderen. Het netto-effect is ondersteuning van neuriet-uitgroei (uitlopers van zenuwcellen) en synapsvorming. Interessant is dat Lion’s Mane niet beperkt is tot NGF; studies suggereren een breder pan-neurotrofisch effect. Bepaalde geïsoleerde verbindingen uit Lion’s Mane (bijv. hericene A) stimuleren in kweekcellen namelijk ook andere groeifactor-pathways: blokkade van TrkB (de BDNF-receptor) kon hun neuriet-groei-effect slechts deels verhinderen, wat impliceert dat Lion’s Mane óók BDNF-gerelateerde routes activeert naast NGF. In vivo experimenten bevestigen dit: muizen die Lion’s Mane-extract gevoerd kregen vertoonden verhoogde expressie van zowel NGF als BDNF in de hersenen, samen met verbeterde leerprestaties en geheugen. Lion’s Mane heeft bovendien ontstekingsremmende en antioxidant eigenschappen: het vermindert neuro-inflammatoire reacties in diermodellen (bijv. minder pro-inflammatoire cytokines in de hersenen) en kan zo de zenuwcellen beschermen tegen schade. Deze combinatie van eigenschappen – NGF stimulatie, modulatie van BDNF, en ontstekingsremming – maakt Lion’s Mane bijzonder interessant als nootropische en neuroprotectieve interventie.

Evidentie bij neurodegeneratie: Hoewel het onderzoek naar Lion’s Mane relatief nieuw is, zijn de resultaten tot nu toe veelbelovend. Diermodellen: In modellen van zenuwschade en dementie toont Lion’s Mane duidelijke effecten. Bij knaagdieren met experimentele zenuwlesies versnelt Lion’s Mane de regeneratie van perifere zenuwen en het herstel van spierfunctie. In Alzheimer-muismodellen (bijv. transgene muizen met amyloïd-plaquevorming) verbeterde behandeling met Lion’s Mane het geheugen en reduceerde pathologische kenmerken zoals plaquebelasting en neuronale degeneratie. Deze preklinische data tonen aan dat Lion’s Mane zowel functioneel (gedragstesten) als biologisch (weefselanalyse) neuroprotectieve effecten heeft. Humane studies: Ondanks hun kleinschaligheid geven de eerste klinische studies een consistente richting aan. Een dubbelblinde, placebo-gecontroleerde RCT in Japan bij oudere volwassenen met milde cognitieve achteruitgang (MCI, een voorstadium van dementie) rapporteerde significante cognitieve verbeteringen door Lion’s Mane. De deelnemers (50-80 jaar) namen 16 weken lang 3 gram Lion’s Mane per dag. Vanaf week 8 was er een duidelijk hogere cognitieve testscores in de Lion’s Mane groep vergeleken met placebo, een effect dat nog sterker werd op week 12 en 16. Na het stoppen van de inname zakte de score weer iets terug na 4 weken, wat suggereert dat voortdurende inname nodig is voor bestendiging. Cruciaal: er traden geen noemenswaardige bijwerkingen op.

Daarnaast is een pilotstudie bij Alzheimerpatiënten uitgevoerd met een speciaal erinacine-A-verrijkt Lion’s Mane mycelium supplement. In deze kleine 49-weken durende trial bij mensen met milde Alzheimer zag men verbeteringen op de Mini-Mental State Examination (MMSE, een cognitieve test) vergeleken met placebo, evenals betere scores op activiteiten van dagelijks leven. Dit impliceert dat de deelnemers die Lion’s Mane kregen minder afhankelijk werden in het dagelijks functioneren over het studiejaar. Hoewel deze studie beperkt van omvang was, is het opmerkelijk dat een voedingssupplement een meetbaar effect had na bijna een jaar – iets wat overeenkomt met het idee dat Lion’s Mane vooral bij langdurig gebruik cognitieve achteruitgang kan afremmen. Andere kleine onderzoeken ondersteunen de cognitieve en stemmingsvoordelen van Lion’s Mane: zo vond een trial dat gezonde volwassenen van middelbare leeftijd na 12 weken ~3,2 g paddenstoelpoeder per dag een lichte verbetering op een cognitieve test kregen. Verder verminderde Lion’s Mane in twee placebogecontroleerde onderzoeken de sombere stemming en angst bij respectievelijk menopauzale vrouwen (4 weken koekjes met 2 g/dag) en bij obese patiënten (8 weken, 550 mg/dag als onderdeel van een dieet). Interessant genoeg ging het laatstgenoemde gepaard met een verandering in bloedwaarden van pro-BDNF (de voorloper van BDNF), wat bevestigt dat Lion’s Mane ook in mensen neurotrofische routes beïnvloedt.

De voorlopige conclusie is dat Lion’s Mane cognitie-ondersteunende en neuroprotectieve effecten kan hebben, zowel bij gezonde individuen als bij mensen met MCI of vroege dementie. Triptherapie.nl schaart Lion’s Mane dan ook onder de “geneeskrachtige paddenstoelen” en merkt op dat deze paddenstoel dankzij verhoging van NGF kan helpen “tegen Alzheimer en MS (neurodegeneratie)”. Lion’s Mane is bovendien veilig en legaal verkrijgbaar als supplement, wat praktische integratie in een behandelprotocol vergemakkelijkt.

Eiwitten en aminozuren bij Alzheimer

Achtergrond: Onder “eiwitondersteuning” verstaan we hier het zorgen voor voldoende bouwstenen en groeifactoren voor de hersenen. Bij neurodegeneratie is er vaak een tekort aan bepaalde voedingsstoffen of endogene factoren die nodig zijn voor neuronbehoud. Zo is aangetoond dat bij Alzheimerpatiënten de spiegels van BDNF (een cruciale groeifactor) verlaagd zijn. BDNF ondersteunt de aanmaak van nieuwe hersencellen en herstel van beschadigde neuronen, en een chronisch tekort aan BDNF wordt geassocieerd met versnelde neuronafbraak en cognitieve achteruitgang. Het is zelfs voorgesteld dat een langdurig lage BDNF-productie een rol kan spelen bij het ontstaan van Alzheimer, Parkinson en Huntington. Het stimuleren van BDNF (en andere neurotrofines) is daarom een belangrijk doelwit in nieuwe therapieën. Klassieke manieren om BDNF te verhogen zijn fysieke inspanning, cognitieve uitdaging en calorierestrictie – maar ook de eerder besproken psilocybine en (mogelijk) Lion’s Mane grijpen hierop in. Daarnaast kunnen bepaalde voedingsstoffen en supplementen BDNF positief beïnvloeden.

Aminozuren en nutriënten: Voor het opbouwen van nieuwe synapsen en neuronen zijn aminozuren – de bouwstenen van eiwitten – onmisbaar. Een goede eiwitvoorziening via de voeding is cruciaal, zeker bij ouderen (die vaak risico lopen op ondervoeding en spieraftakeling). Eiwitrijke voeding zorgt voor een continue aanvoer van aminozuren als glutamine, arginine, serine, etc., welke nodig zijn voor herstelprocessen in de hersenen. Sommige aminozuren hebben daarbij extra specifieke effecten: tryptofaan is bijvoorbeeld de precursor voor serotonine en melatonine (beide relevant voor hersenfunctie en slaapritme), en voldoende tryptofaan kan indirect stemming en neuroplasticiteit ondersteunen. Een ander voorbeeld is L-serine – onderzoek suggereert dat suppletie van L-serine neuroprotectief kan zijn, mogelijk doordat het excitotoxische stoffen in de hersenen tegengaat. In een muismodel voor Alzheimer verminderde toevoeging van L-serine aan het dieet bijvoorbeeld de geheugenstoornissen. Kleine klinische studies met L-serine bij neurodegeneratieve ziekten (zoals ALS en een erfelijke neuropathie) laten verbeterde klinische uitkomsten of langzamere ziekteprogressie zien, al is de vertaling naar Alzheimer nog onderwerp van debat. Het algemene idee is dat bepaalde aminozuren als supplement de hersenen kunnen beschermen of herstel bevorderen, zij het als anti-excitotoxisch agens (serine, glycine) of als antioxidant.

Ergothioneïne – een bijzonder aminozuur: Vermeldenswaard is ergothioneïne, een zwavelhoudend aminozuur dat in paddenstoelen (en dus ook in Lion’s Mane) voorkomt. Ergothioneïne wordt als een potentieel “vitamine-achtige” stof gezien vanwege zijn krachtige anti-oxidatieve en celbeschermende eigenschappen. Het menselijk lichaam heeft een specifiek transportsysteem voor ergothioneïne, wat suggereert dat het een belangrijke rol speelt in weefselbescherming. Triptherapie.nl wijdt een blogpost aan de combinatie psilocybine + ergothioneïne tegen cognitieve achteruitgang, waarin ze opmerken dat ergothioneïne volgens onderzoek verouderingsprocessen in de hersenen kan vertragen en het risico op Alzheimer en andere aandoeningen kan verlagen. Interessant is dat ergothioneïne vaak samen met melatonine wordt genoemd: de combinatie van melatonine (een hormoon/antioxidant) en ergothioneïne blijkt in dierstudies neurodegeneratie (inclusief Alzheimer-pathologie) te remmen. Psilocine (afgeleid van psilocybine) heeft een moleculaire structuur die lijkt op melatonine. Vanuit die analogie stelt Triptherapie de vraag: zou de combinatie van psilocybine (als melatonine-achtige stof) met ergothioneïne misschien cognitieve achteruitgang en depressie kunnen tegengaan?. Hoewel dit hypothetisch is, ligt het idee voor de hand dat psilocybine’s neuroplasticiteit en ergothioneïne’s antioxidatieve bescherming elkaars effect kunnen versterken. Ook andere micronutriënten kunnen BDNF of neuroprotectie ondersteunen: omega-3-vetzuren (DHA) verhogen bijvoorbeeld de BDNF-expressie in de hersenen, en polyfenolen uit voeding (b.v. flavonoïden in cacao, anthocyanen in bosbessen) zijn bekend om het stimuleren van BDNF en het bestrijden van ontsteking. Zo verhogen bosbessenpolyfenolen direct de BDNF-spiegels, waardoor de hersenen nieuwe verbindingen kunnen aanmaken. Een voedingspatroon rijk aan groenten, bessen, noten, vis en volwaardige eiwitten – zoals in het Mediterraanse of MIND-dieet – correleert dan ook met een lager risico op cognitieve achteruitgang, vermoedelijk deels via deze mechanismen.

BDNF-stimulatie als strategie: Samengevat is het bij Alzheimer zinvol om via diverse wegen de neurotrofines te verhogen en voldoende “bouwstof” beschikbaar te stellen. Dit kan door gerichte leefstijlkeuzes (goede voeding, supplementen, beweging) die BDNF/NGF bevorderen. Tripforum benadrukt dat een gebrek aan groeifactoren zoals BDNF bijdraagt aan neurodegeneratie en dat het herstel van BDNF-niveaus een sleutelfactor is in mogelijke vertraging of omkering van ziektes als Alzheimer. In onze context fungeert psilocybine als krachtige acute BDNF-booster, Lion’s Mane als dagelijkse bron van NGF/BDNF-stimulatie, en een eiwit- en antioxidantrijke voeding (met o.a. ergothioneïne) als ondersteuning om de neurosynthese en celgezondheid te faciliteren.

Vasten: metabolische verbetering en neuroprotectie

Mechanismen: Intermitterend vasten – bijvoorbeeld periodiek een aantal uren tot dagen niet eten, of een dagelijks eetraam (zoals 16 uur vasten, 8 uur eten) – veroorzaakt diverse gunstige stressresponsen in het lichaam. Tijdens vasten schakelt de stofwisseling over van glucoseverbranding naar vetverbranding, waarbij ketonen vrijkomen als alternatieve brandstof voor de hersenen. Dit “metabole switch” activeert cellulaire onderhoudsprogramma’s: de insulinegevoeligheid neemt toe, er treedt verhoogde autofagie op (cellen ruimen afvalstoffen en kapotte eiwitten op) en de aanmaak van antioxidatieve enzymen stijgt. In dierstudies is herhaaldelijk aangetoond dat calorierestrictie en vasten leiden tot minder oxidatieve schade, minder chronische ontsteking en verbeterde vasculaire functie. Al deze factoren spelen een rol in het verouderingsproces en specifiek bij neurodegeneratie. Belangrijk in het brein is dat vasten een “milde stress” vormt die adaptieve responsen uitlokt: zo zien we in proefdieren dat vasten het aantal synapsen in de hippocampus doet toenemen, de expressie van BDNF verhoogt en de leer- en geheugencapaciteit versterkt. Dr. Mark Mattson, een toonaangevend onderzoeker op dit gebied, beschrijft dat intermitterend vasten de CREB/BDNF-route in de volwassen hippocampus activeert en daarmee neurale verbindingen en neurogenese bevordert. Een bekend adagium is dat vasten een oeroude overlevingsmodus aanspreekt waarbij het brein scherper en veerkrachtiger wordt om voedseltekort te compenseren – iets wat zich biologisch vertaalt in verhoogde neurotrofines en synaptische plasticiteit.

Relevantie voor Alzheimer: De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door pathologische ophoping van eiwitten (amyloïde plaques en tau-kluwens) en door chronische ontstekings- en stofwisselingsproblemen in de hersenen. Vasten adresseert verschillende van deze aspecten. In vergelijking met onbeperkte voeding hebben dieren op calorierestrictie minder β-amyloïde-opstapeling in de hersenen – één van de kernkenmerken van Alzheimer. In muismodellen verlaagt vasten ook abnormale tau-fosforylering en glia-activatie, wat samen wijst op een remming van het neurodegeneratieve proces. Een recente studie toonde dat cycli van een vasten-nabootsend dieet (FMD, een paar dagen zeer weinig calorieën) bij muizen de hersenen minder ontstoken maakten, amyloïd-beta en fosfo-tau verlaagden en de cognitieve prestaties verbeterden. Met andere woorden: vasten activeert schoonmaak- en herstelmechanismen (zoals autofagie) die de giftige eiwitaggregaten opruimen en synapsen gezond houden. Daarnaast is bekend dat vasculaire gezondheid essentieel is bij dementie (slechte doorbloeding verergert Alzheimer). Intermitterend vasten verbetert de endotheelfunctie en verhoogt de aanmaak van ketonen, die efficiëntere hersenbrandstoffen vormen en neuroprotectieve signalen geven. Ketonen (zoals β-hydroxybutyraat) werken bijvoorbeeld als epigenetische regulatoren die ontstekingsremmende en BDNF-verhogende effecten hebben. Er wordt zelfs onderzoek gedaan naar hoe de hersenen van Alzheimerpatiënten ketonen benutten als alternatieve energiebron; vasten zou hier voordeel kunnen bieden door de energiefuik (glucosehypometabolisme) te omzeilen.

Humane gegevens: Hoewel langdurig vasten bij mensen met Alzheimer nog niet grootschalig is onderzocht, zijn er bemoedigende eerste gegevens. Epidemiologisch ziet men dat bevolkingsgroepen met traditionele diëten en lagere calorische intake minder vaak Alzheimer ontwikkelen. In klinische context is gekeken naar milde interventies: een 5-daags per maand vasten-nabootsend dieet werd getest bij patiënten met milde cognitieve stoornis of vroege Alzheimer. Deze aanpak bleek veilig en haalbaar; patiënten konden de maandelijkse vastenperiodes volhouden, er trad geen gevaarlijk gewichtsverlies op, en metabole markerverbeteringen suggereerden dat het mechanisme werkte. Er waren indicaties (nog preliminair) dat de cognitieve scores stabiel bleven of licht verbeterden over enkele maanden, maar verdere studie is nodig. Dr. Valter Longo (die FMD ontwikkelde) benadrukt dat mensen dit alleen onder medische begeleiding moeten doen, maar dat de eerste resultaten erop wijzen dat een dergelijk dieet “biologisch gunstige effecten heeft die potentieel de ziekteprocessen kunnen afremmen”. Intussen zijn kortdurende interventies bij gezonde volwassenen informatief: intermitterend vasten leidt tot gewichtsafname, betere insulinewaarden en vaak een verbetering in executieve functies (zoals werkgeheugen en mentale scherpte), wat plausibel via BDNF-gestuurde plasticiteit verloopt.

Praktische toepassing en adviezen: Veel ervaren therapeuten en psychonauten raden aan om vasten te integreren in een holistisch gezondheidsplan. Triptherapie’s eigen “anti-depressiedieet” adviseert bijvoorbeeld om naast een gezonde voeding ook regelmatig te vasten. Zelfs deeltijdvasten (bijv. eten alleen tussen 12:00-18:00) gedurende enkele weken kan al merkbaar verbetering geven in mentale veerkracht. De onderliggende gedachte is dat vasten het lichaam reinigt en reset, waardoor zowel lichaam als geest baat hebben bij een grotere balans. Specifiek voor psychedelische therapie is het gebruikelijk om de dag van een psilocybine-sessie te vasten of enkel een zeer lichte maaltijd te nemen. Een lege maag zorgt ervoor dat de psilocybine sneller en gelijkmatiger wordt opgenomen en minimaliseert de kans op misselijkheid of braken tijdens de trip. Ervaren gebruikers vasten vaak al minstens 4-6 uur voorafgaand aan een psychedelische reis om de ervaring te intensiveren – een lage bloedsuikerspiegel lijkt namelijk de subjectieve effecten van de trip te verdiepen. (Mocht iemand de trip toch vroegtijdig willen afbreken, is de truc juist om suiker en voedsel in te nemen om de effecten te dempen.) Samengevat biedt vasten op zowel de lange termijn (preventief, neuroprotectief) als de korte termijn (sessie-voorbereiding) belangrijke voordelen.

Synergie van de delen

Gezien de bovengenoemde effecten is er duidelijke overlap in de werkingsmechanismen van psilocybine, Lion’s Mane, eiwit/BDNF-ondersteuning en vasten, wat suggereert dat een combinatie potentieel synergetische voordelen biedt. In figuur 1 hieronder hebben we de belangrijkste aangrijpingspunten van elk van de vier componenten samengevat en aangegeven waar ze elkaar aanvullen.

Mechanisme / PathwayPsilocybine (hooggedoseerd)Lion’s ManeEiwit/Aminozuren & BDNFIntermitterend vasten
BDNF-stijging & TrkB-activatieJa – sterke verhoging BDNF via 5-HT₂A en directe TrkB-binding.Ja – indirect; verhoogt met name NGF, maar ook BDNF gemoduleerd.Ja – doel is endogeen BDNF te boosten (bv. via voeding, suppletie, beweging).Ja – vasten verhoogt BDNF in hippocampus (dieren); humaan plausibel.
NGF-stijging & neurogeneseMogelijk licht; geen direct NGF-effect bekend. Neurogenese ↑ bij lage dosis (muis).Ja – sterke NGF-productie (erinacines activeren TrkA); stimuleert neurogenese in modellen.Indirect – voldoende bouwstenen (Serine, etc.) nodig voor neurogenese; sommige suppletie (bijv. Lion’s Mane, omega-3) ↑NGF.Mogelijks; vasten activeert autofagie, kan neurale stamcelomgeving verbeteren. Bewijs in diermodellen voor ↑ neurogenese.
Ontstekingsremming & oxidatieve stress ↓Ja – psilocybine vermindert pro-inflammatoire cytokines (preklinisch) en verlaagt stresshormonen.Ja – Lion’s Mane is anti-inflammatoir (minder microglia-activatie) en antioxidant.Ja – aminozuren zoals ergothioneïne zijn krachtige antioxidanten; voldoende eiwit en micronutriënten ondersteunen immuunsysteem.Ja – vasten reduceert chronische ontsteking en oxidatieve schade; verhoogt cellulair herstel.
Synaptische plasticiteit & lerenZeer sterk – bevordert synapsvorming en connectiviteit (dendrietgroei ↑); verbetert cognitieve flexibiliteit.Matig – bevordert synaptische functies via neurotrofines; verbetert geheugen in dieren en MCI-patiënten.Indirect – BDNF stimulatie en aminozuren → betere voorwaarden voor synapsvorming; vb. omega-3 verbetert synapsmembranen, polyfenolen ↑ doorbloeding.Matig – vasten verhoogt focus en stimuleert LTP-processen in hersenen; ketonen geven helderheid. Bij dieren betere leerprestaties.
Psychologische effectHallucinogene ervaring + therapeutische doorbraken; stress- en depressiereductie (therapie-geassocieerd).Niet psychoactief; kan angst en depressie mild verlagen bij chronisch gebruik.Niet psychoactief; proteïnerijk dieet ondersteunt stemming (vb. tryptofaan → serotonine).Niet direct psychoactief; aanvankelijk mogelijk hongergevoel en stemmingwisselingen, op termijn vaak beter energie en humeur (euforie na ketose).

Figuur 1: Overzicht van overlappende werkingsmechanismen van psilocybine, Lion’s Mane, eiwitondersteuning en vasten in relatie tot neuroprotectie.

Uit tabel 1 blijkt dat BDNF-verhoging een gemeenschappelijk doelwit is: psilocybine geeft een krachtige, acute BDNF-piek, Lion’s Mane verhoogt via NGF ook secundair BDNF, en vasten leidt tot een meer geleidelijke BDNF-toename. Een gecombineerde toepassing zou dus kunnen resulteren in persistente verhoogde BDNF-spiegels, wat essentieel is voor synapsbehoud en neurogenese. Bovendien vullen psilocybine en Lion’s Mane elkaar aan wat betreft neurotrofines: psilocybine focust op BDNF/TrkB, Lion’s Mane op NGF/TrkA. Gezamenlijk kunnen ze een breder spectrum aan groeifactoren dekken dan elk afzonderlijk – dit noemt men ook wel de Stamets Stack (naar mycoloog Paul Stamets), die psilocybine microdosering combineert met Lion’s Mane om zowel BDNF als NGF te maximaliseren. Inderdaad rapporteren surveys dat een groot deel van de microdosers (tot 39%) Lion’s Mane toevoegt aan hun psilocybine-microdoseerregime, in de hoop de cognitieve en neuroprotectieve effecten te versterken. Theoretisch “zou Lion’s Mane’s NGF-boost de BDNF-boost van psilocybine kunnen aanvullen, waardoor synaptische groei extra gestimuleerd wordt”. Triptherapie bevestigt deze visie, maar waarschuwt ook dat dit nog speculatief is en niet klinisch bewezen – dus enige voorzichtigheid blijft geboden.

Ook op het gebied van ontsteking en oxidatieve stress werken de interventies complementair. Chronische neuro-inflammatie draagt bij aan Alzheimer, en alle vier componenten hebben ontstekingsremmende eigenschappen: vasten vermindert systemische ontstekingsmarkers, Lion’s Mane onderdrukt microgliale activatie, psilocybine lijkt via serotoninereceptoren immuuncellen te moduleren en stressgerelateerde ontsteking te verlagen, terwijl aminozuren/antioxidanten (zoals ergothioneïne en glutathion-precursors) vrije radicalen wegvangen. Synergievoorbeeld: Triptherapie suggereert dat eetbare paddenstoelen vol antioxidanten (ergothioneïne, ergosterol, polysachariden zoals lentinan) en hallucinogene paddenstoelen (psilocybine) “theoretisch synergetisch kunnen werken en psilocybine nog effectiever maken om depressie als gevolg van inflammatie biochemisch te bestrijden”. Met andere woorden, de anti-inflammatoire effecten van diëtaire paddenstoelen plus de neuroplasticiteit van psilocybine zouden samen zowel de oorzaak (ontsteking) als het gevolg (neuronaal functieverlies) van depressie en cognitieve achteruitgang aanpakken. Hoewel dit in de praktijk nog verder onderzocht moet worden, is het logisch plausibel en vormt het de basis van een integrale behandelvisie.

Praktische synergie: Naast biologische interacties zijn er ook praktische aspecten waar de interventies op elkaar aansluiten. Ten eerste kan vasten dienen als voorbereiding op een psilocybine-sessie: het reinigt het lichaam, verhoogt ketonen (die mogelijk de psychedelische ervaring helderder maken) en reduceert de kans op misselijkheid tijdens de trip. Vasten zou zelfs de intensiteit van de psychedelische ervaring kunnen verhogen, wat in een therapeutische setting gewenst kan zijn voor diepere doorbraken. Ten tweede biedt Lion’s Mane een continuüm van ondersteuning: waar psilocybine incidenteel wordt toegediend (vanwege zijn sterke acute werking), kan Lion’s Mane dagelijks worden ingenomen om tussen de psilocybine-sessies door neurotrofische steun te geven. Men kan bijvoorbeeld in de weken vooraf en na een psilocybine-ervaring dagelijks Lion’s Mane (en eventueel andere supplementen zoals B-vitamines, omega-3 en antioxidanten) innemen om het brein in een “plastische staat” te brengen/houden. Dit is precies wat Triptherapie toepast: zij combineren de helende eigenschappen van psychedelische paddenstoelen met leefstijladviezen (zoals voeding en supplementen) voor, tijdens en na de sessie, naar eigen zeggen met “ongekende goede resultaten”. Vanuit hun visie helpen niet alleen de psychedelische hallucinogene paddenstoelen, maar juist ook de medicinale eetbare paddenstoelen en gezonde leefstijl mee om de psychische en cognitieve gezondheid te verbeteren.

Bovendien kan eiwitondersteuning (goede voeding) eventuele nadelen van vasten opvangen: na vasten is het belangrijk om weer voldoende nutriënten binnen te krijgen. Binnen een geïntegreerd protocol zou men bijvoorbeeld ná een psychedelische sessie – die in nuchtere toestand wordt gedaan – een herstelmaaltijd rijk aan eiwitten, aminozuren en complexe koolhydraten kunnen gebruiken om het brein te voorzien van de nodige bouwstenen voor synapsvorming (wanneer de BDNF- en NGF-spiegels hoog zijn). Dit sluit aan bij het principe dat “neuroplasticiteit window” optimaal benut moet worden: na interventies die plasticiteit verhogen, is de omgeving (fysiek én mentaal) cruciaal voor de daadwerkelijke inbedding van nieuwe verbindingen. Adequate voeding, evenals dingen als goede slaap en cognitieve stimulatie, horen daarbij.

Tot slot is er synergie in de psychologische dimensie: psilocybine kan emotionele doorbraken geven en spirituele inzichten die stress en depressie verminderen; vasten en meditatie kunnen de mindset en focus verbeteren; Lion’s Mane kan subtiel angst en somberheid verlagen over langere termijn; en een gezond dieet vol belangrijke aminozuren en vetten ondersteunt de biochemische kant van welzijn (bijv. genoeg cholesterol voor myelinescheden, genoeg tryptofaan voor serotonine). Al deze aspecten gecombineerd dragen bij aan een optimaler hersenmilieu dat veerkrachtig is tegen neurodegeneratie. Hoewel formele studies die alle vier interventies tegelijk testen (nog) ontbreken, wijzen de beschikbare data en praktijkervaringen erop dat “het geheel meer is dan de som der delen.”

Ervaringen en conclusie

Er is een groeiende beweging, zowel in de wetenschap als in de gebruikersgemeenschap, die dit soort gecombineerde aanpakken verkent. Blogs als Triptherapie.nl en discussies op Tripforum.nl laten zien dat “biohacking” met paddenstoelen, voeding en vasten geen obscuur idee meer is, maar een reële benadering waar mensen baat bij rapporteren. Bijvoorbeeld, deelnemers op Tripforum met milde geheugenklachten melden dat microdoseren met psilocybine plus Lion’s Mane hun concentratie verbeterde en “hersenen minder mistig” maakten – iets wat aansluit bij een wetenschappelijke observatie dat oudere microdosers die psilocybine + Lion’s Mane + niacine namen, beter scoorden op psychomotorische tests dan microdosers zonder die toevoegingennature.com. Zulke resultaten inspireren tot verder onderzoek. Uiteraard moeten we nuchter blijven: Alzheimer is een complexe ziekte en geen enkel bestaand middel (inclusief deze) is een volledige genezing. De hier geschetste interventies dienen gezien te worden als potentieel vertraag- of ondersteunend (in het Engels wel disease-modifying genoemd).

Het synergetisch protocol dat we hebben voorgesteld, met een centrale psilocybine-sessie omringd door leefstijlinterventies, is een voorbeeld van integrative medicine voor de hersenen. Het combineert oude en nieuwe wijsheden – van vastentradities tot cutting-edge psychedelica. Cruciaal is dat de vier pijlers elkaar versterken: psilocybine opent de deur naar neuroplasticiteit en psychisch welzijn, Lion’s Mane en een goede voedingsstatus zorgen dat die open deur leidt tot duurzame structurele verbeteringen, en vasten houdt de pathologische prikkels (amyloïd, ontsteking) zoveel mogelijk buiten de deur. Zoals triptherapie’s motto luidt: “het is niet alleen de paddo die ons kan helpen, maar ook de leefstijl eromheen ”triptherapie.nl.

De volgende stappen zouden idealiter zijn dat klinische onderzoeken deze multi-modale aanpak uittesten in gecontroleerde setting. Tot die tijd kunnen individuen onder deskundige begeleiding al experimenteren binnen de veiligheidsparameters. De voorlopige getuigenissen en wetenschappelijke rationale geven hoop dat deze synergie op zijn minst de levenskwaliteit van mensen met (beginnende) Alzheimer kan verbeteren, en mogelijk ook de progressie van de ziekte vertraagt.

Bronnen:

AlzheimerLion's ManePsilocybine